معنی راه نیک بختی فارسی هشتم(درس 6)

کلمات و شعر های درس 6 فارسی هشتم

معنی شعر های فارسی هشتم / گام به گام فارسی هشتم

فعالیت نوشتاری درس 6 فارسی هشتم

درس ششم:: راه نیک بختی

معنی راه نیک بختی فارسی هشتم

1- زین گفته سعادت تو جویم/ پس یاد بگیر هرچه گویم
معنی: از این گفته ها فقط سعادت و خوشبختی تو را می خواهم پس هرچه را که می گویم یادبگیر.

دانش ادبی 🙁 جویم و گویم ) قافیه است و جناس ناقص اختلافی است .
دانش زبانی : ( زین ) مخفف از این / ( زین گفته ) گروه اسمی ، هسته ( گفته ) وابسته پیشین ( از این ) / (سعادت تو) گروه اسمی ، هسته ( سعادت) و مفعول، وابسته پسین ( تو ) که مضاف الیه است / مضارع اخباری (جویم ) فعل امر ( یاد بگیر) / گروه اسمی ( هرچه ) که ( هر ) صفت میهم ( چه ) هسته / مضارع اخباری ( گویم ) که می گویم بوده است / بیت سه جمله است

2- می باش به عمر خود سحر خیز / وز خواب سحرگهان بپرهیز
معنی: در طول عمر خود همیشه سحر خیز باش و از خواب صبحگاهی بپرهیز.

دانش ادبی : (سحرحیز و بپرهیز) قافیه است .
دانش زبانی : بیت از دو جمله تشکیل شده است/ ( می باش ) فعل امر / ( سحر خیز) مرکب / ( وز) مخفف و از / (سحر گهان ) مشتق به معنی هنگام سحر ، مخفف کلمه سحرگاهان و ( ان ) علامت زمان است و (سحر +گاه )( گاه ) پسوند زمان و مکان است / ( بپرهیز ) فعل امر به معنی دوری کن

3- با مادر خویش مهربان باشد / آماده ی خدمتش به جان باش
معنی: با مادر خودت با مهربانی رفتار کن و با جان و دل آماده ی خدمت کردن به او باش

دانش ادبی : کنایه در مصرع دوم ( آماده خدمت کسی بودن ) آماده خدمت باتما دل و جان بودن / واج آرایی در حرف (ش)
دانش زبانی :بیت دارای دو جمله است / ( مهربان ) مسند / ( به جان ) متمم قیدی ( چون حرف اضافه ( به ) و متمم ( جان ) هر دو قابل حذف هستند قید می شوند . )

4- با چشم ادب نگر پدر را / از گفته ی او مپیچ سر را
معنی: همیشه با دیده ی ادب و احترام به پدرت نکاه کن و هیچ گاه از حرف هایش سرپیچی نکن.

دانش ادبی : ( چشم ادب ) تشخیص / ( چشم و سر ) مراعات النظیر/ ( سر مپیچ ) کنایه از نافرمانی / ( را ) ردیف / ( پدر و سر ) قافیه
دانش زبانی : ( چشم ادب ) اضافه استعاری / ( را ) حرف اضافه به معنی ( به ) ( به پدر ) که ( پدر ) متمم / (را ) در مصرع دوم نشانه مفعول است / ( نگر ) فعل امر است

5- چون این دو شوند از تو خرسند / خرسند شود از تو خداوند
معنی: اگر پدر و مادرت از تو راضی باشند خداوند هم از تو راضی خواهد بود.

دانش ادبی : ( خرسند و خداوند ) قافیه / ( تو و دو ) جناس / ( خرسند و خرسند ) تکرار / مصرع دوم تلمیح دارد به آیه (رضی الله فی رضی الوالدین )
دانش زبانی : ( چون ) قید زمان / ( این دو ) گروه اسمی (این ) صفت شمارشی ( دو ) هسته

6- چون با ادب و تمیز باشی / پیش همه کس عزیز باشی
معنی: اگر با ادب و تمیز باشی همه با احترام و عزت به تو نگاه می کنند.

دانش ادبی : باشی و باشی ( ردیف ) / تمیز و عزیز (قافیه )
دانش زبانی : ( چون ) به معنی اگر حرف شرط / ( با ادب ) حرف اضافه و متمم / ( باشی ) مضارع اخباری / ( پیش ) حرف اضافه به معنی ( نزد ) / ( همه کس ) متمم ( همه ) حرف اضافه و صفت مبهم و وابسته پیشین ( کس ) هسته گروه اسمی / ( عزیز ) گروه اسمی و چون یک کلمه هست خودش هسته هست و نقش آن مسند / ( باشی ) فعل ا سنادی /

7- می کوش که هرچه گوید استاد / گیری همه را به چابکی یاد
معنی: تلاش و کوشش کن که هرچه استادت می گوید با سرعت و زرنگی یاد بگیری.

دانش ادبی : ( استاد و یاد ) قافیه
دانش زبانی : ( می کوش ) فعل امر به معنی تلاش کن ( بکوش ) / ( گوید ) می گوید و مضارع اخباری است / ( یاد ) در اصل یاد بگیری بوده است و مضارع التزامی / ( چابکی ) با سرعت

8- زنهار مگو سخن به جز راست / هرچند تورا در ان ضرر هاست
معنی: آگاه باش و هیچ وقت دروغ نگو حتی اگر در راستی برایت ضرر هایی باشد.

دانش ادبی : مصرع اول تلمیح دارد به حدیث ( قل الحق ان کان مرا ) و ( النجاه فی الصدق )است که ترجمه ی آن ها چنین است ( حق را بگو اگر چه تلخ باشد ) و ( نجات انسان در راستی است ) / و تلمیح به حدیث پیامبر هم دارد که می فرماید ( قولو ا الحق و لو علی انفسکم )
دانش زبانی : ( زنهار ) اصوات و به معنی آگاه باش و شبه جمله است / ( مگو ) فعل نهی / ( تو را) برای تو که حرف اضافه و متمم / ( ضررهاست ) ضررها است و ( است ) به معنای وجود داشتن است و فعل غیر ربطی است / بیت دارای سه جمله است .

9- هر شب که روی به جامع خواب / کن نیک تامل اندر این باب
معنی: هرشب که در رختخواب میروی به کارهایی که کرده ای فکر کن.

دانش ادبی : ( جامه خواب ) مجاز از رختخواب / بیت نهم و بیت دهم از نظر معنا کردن بهم ارتباط دارند که به این ارایه موقوف المعانی می گویند .
دانش زبانی : ( روی ) می روی مضارع اخباری / جامه ( لباس ) / ( اندر ) در / ( باب ) موضوع و زمینه ( تامل ) اندیشه کردن

10 کان روز به علم تو چه افزود / وز کرده خود چه بردی ای سود
معنی: فکر کن که آن روز چه چیزی بر علمت اضافه شده و از کارهایی که کردی چه سودی برده ای.

دانش ادبی : این بیت با بیت نهم باید معنی کردو موقوف المعانی است
دانش زبانی : ( کان ) که آن / ( چه ) در مصرع اول ضمیر پرسشی است و درمصرع دوم صفت پرسشی است به معنی چه سود برده ای ؟

11 روزی که در آن نکرده ای کار / آن روز ز عمر خود مشمار
معنی: در آن روز که کار مفیدی انجام نداده ای آن روز را جز روز های عمر خود قرار نده.

دانش ادبی : ( کار و مشمار ) قافیه است
دانش زبانی 🙁 ی ) در روزی نکره است / ( مشمار ) فعل نهی است

ایرج میرزا

معنی کلمات راه نیک بختی فارسی هشتم

یا :

درس ششم: راه نیک بختی صفحه 48

خوانش: خواندن
مؤثر: اثر گذار
درک: فهم
پیکارگرانه: باجنگاوری
فروتنی: خاکساری، تواضع
محتوا: شامل، درون مایه
لحن: آهنگ
حماسی: شجاعانه
گونه ای: نوعی
نصیحت: پند
سعادت: خوش­بختی
خرسند: راضی
می کوش: کوشش کن
چابکی: زرنگی، چالاکی
زنهار: پرهیز کن
تامّل: اندیشه کردن
نشمار: به شمار نیاور
سرپیچیدن: نافرمانی کردن، اطاعت نکردن
به چابکی: به سرعت
جامه: لباس
باب: مورد/