جواب درس یازدهم علوم پنجم ابتدایی

گام به گام علوم پنجم درس 11

گام به گام علوم پنجم / درس 11 :: بکارید و بخورید

کاوشگری صفحه 91 علوم پنجم

آب چه اثری بر رشد گیاه دارد؟

وسایل و مواد لازم: 5 گلدان پلاستیکی کوچک ـ آب معمولی ـ نمک ـ آب مقطر ـ چند دانه عدس ـ دستکش پلاستیکی ـ خاک باغچه
روش اجرا:
* پنج گلدان پلاستیکی کوچک و هم اندازه تهیه کنید.
* در همه گلدان‌ها به مقدار مساوی خاک باغچه بریزید.
* درون هر گلدان، پنج دانه عدس سالم، درشت و هم اندازه را با فاصله و در عمق یکسان (تقریباً یک سانتی‌متر) درون خاک قرار دهید و روی آنها را با خاک بپوشانید.
* گلدان‌ها را پشت پنجره بگذارید و به آنها هر روز مقدار یکسانی آب بدهید.
* پس از آنکه گیاهان سر از خاک درآوردند، فعالیت را در دوبخش زیر انجام دهید.
قسمت اول:
1- دو تا از گلدان‌ها را انتخاب کنید و شماره‌گذاری کنید. (1= با آبیاری و 2= بدون آبیاری)
٢- به گلدان اول هر سه روز یک بار نصف لیوان آب بدهید ولی به گلدان دوم آب ندهید.
٣- این کار را 10 تا 13 روز ادامه دهید.
4- مشاهده‌ های خود را در جدولی مانند جدول زیر یادداشت کنید.

5- برای مقایسه رشد گیاه عدس در سه گلدان، نتایج به دست آمده در جدول را به صورت نمودار ستونی رسم کنید.
* رشد عدس در کدام گلدان:
بیشتر از بقیه است؟
پاسخ: در گلدانی که با آب معمولی آبیاری شده است.
کمتر از بقیه است؟
پاسخ: در گلدانی که با آب شور آبیاری شده است.

قسمت دوم:

1- سه گلدان باقی‌مانده را شماره گذاری کنید. به یکی نصف لیوان آب مقطر، به گلدان دوم نصف لیوان آب معمولی و به گلدان سوم نصف لیوان آب شور بدهید.
2- آب دادن به این گلدان‌ها را 10 تا 13 روز به همان ترتیب بالا با آب مقطر، آب معمولی و آب شور ادامه دهید.
3- طول ساقه‌ های هر گلدان را اندازه بگیرید. میانگین آنها را حساب کنید.
4- نتایج را در جدولی مانند جدول زیر بنویسید.

جمع آوری اطلاعات صفحه 94 علوم پنجم

✅ در یک فعالیت گروهی، درباره اینکه چه گیاهانی میتوانند در آب شور یا نسبتاً شور رشد کنند، اطلاعات جمع آوری کنید و نتایج را به کلاس ارائه دهید.
پاسخ: بیش‌تر گیاهان برای رشد خود به آب شیرین نیاز دارند. اما بعضی از گیاهان با آب شور رشد می‌کنند. این نوع گیاهان بیش‌تر در خاک شور یا آب دریا پرورش می‌یابند. گیاهانی مثل حرا، اسفناج باغی، سالیکوریا و…

کاوشگری صفحه 94 علوم پنجم*

خاک چه اثری بر رشد گیاه دارد؟
وسایل و مواد لازم: 3 گلدان پلاستیکی کوچک ـ آب ـ دستکش پلاستیکی ـ چند دانه عدس ـ رس ـ ماسه ـ خاک باغچه
روش اجرا:
1- سه گلدان پلاستیکی هم اندازه را بردارید و شماره گذاری کنید.
2- در گلدان اول مقداری خاک رس بریزید. در گلدان دوم به اندازه گلدان اول ماسه بریزید. در گلدان سوم به مقدار مساوی با دو گلدان دیگر، خاک باغچه بریزید.
3- در هر گلدان، پنج دانه عدس سالم، درشت و هم اندازه را با فاصله و عمق مساوی (تقریباً به عمق یک سانتی‌متر) در داخل خاک قرار دهید. گلدان‌ها را پشت پنجره بگذارید.
4- به گلدان‌ها به مقدار مساوی آب بدهید.
5- چند روز از گلدان‌ها مراقبت کنید.
6- طول ساقه گیاهان هر گلدان را اندازه بگیرید.
✅  7- میانگین طول ساقه‌ها را حساب کنید و در جدولی مانند جدول زیر بنویسید.

✅  8- با استفاده از عدد های جدول، در روز دهم نموداری رسم کنید.*

گلدان اول:بین عدد ۴ و ۶
گلدان دوم:بین عدد ۶ و ۸
گلدان سوم:عدد ۱۰
جواب صفحه ی ۹۶ علوم

✅  * نتیجه گیری خود را از این فعالیت در یک یا دو جمله بنویسید.
پاسخ: گیاهان برای رشد خود به خاک مناسب نیاز دارند. خاکی که مواد معدنی کافی داشته باشد و همچنین توانایی کافی برای جذب و نگه داری آب و رطوبت داشته باشد. خاک باغچه که مخلوطی از ماسه، رس و مقداری کود است نه مانند خاک رس آب را زیاد در خود نگه می ‌دارد و نه مانند ماسه آب را به سرعت از خود عبور می‌دهد. بنابراین خاک باغچه برای رشد گیاه مناسب است.

✅  * از این کاوشگری، گزارشی تهیه کنید و آن را به کلاس ارائه دهید.

فکر کنید صفحه 96 علوم پنجم

پاسخ: خاکی که دانه‌ های ریز داشته باشد مناسب و بتواند رطوبت بیش‌تری را در خود نگه دارند و از هدر رفتن آب جلوگیری کند. بنابراین خاکی که مقدار رس آن بیش‌تر است مناسب می‌باشد؛ زیرا رس دانه‌ های ریزی دارند و آب بیش‌تری را در خود نگه می‌دارد.

فعالیت صفحه 97 علوم پنجم

هوا چه اثری بر رشد گیاه دارد؟
مواد و وسایل لازم: دو گلدان عدس ـ دو ظرف پلاستیکی شفاف و دردار

1- دو گلدان کوچک که در هر کدام یک گیاه عدس رشد کرده باشد، تهیه کنید. (میتوانید از گلدان‌ هایی که در فعالیت‌ های قبلی در آنها عدس کاشته‌اید استفاده کنید یا چند روز قبل در دو گلدان دانه عدس بکارید.)

2- گلدان‌ها را در دو ظرف پلاستیکی شفاف و دردار قرار دهید اما فقط درِ یکی از ظرف ‌ها را ببندید.

✅  3- مشاهده‌ های خود را به مدت چند روز یادداشت کنید.
پاسخ: گلدان در ظرف در باز بهتر رشد می‌کند گیاهی که در ظرف در بسته قرار دارد، بعد از چند روز پژمرده و خشک می‌شود.

✅ * از این فعالیت چه نتیجه‌ای می ‌گیرید؟
پاسخ: نتیجه می ‌گیریم که گیاهان برای رشد کردن به هوا نیاز دارند.

کاوش گری صفحه 97 علوم پنجم

✅ نور چه اثری بر رشد گیاهان دارد؟
اگر به گیاه نور نتابد، برگ‌ های آن زرد می‌شوند و پس از مدتی از بین می ‌روند. برای اینکه بررسی کنید نور چه تأثیری بر رشد گیاه دارد، آزمایشی را طراحی و اجرا کنید.

پاسخ: یک گیاه مانند شمعدانی را که در شرایط مناسبی است و رشد طبیعی دارد را انتخاب می کنیم. یکی از برگ ‌ های این گیاه را با یک تکه فویل به صورت کامل می‌پوشانیم، به طوری که نوری به آن نرسد. پس از چند روز مشاهده می‌کنیم که برگ زرد شده و درحال از بین رفتن است.

فکر کنید صفحه 98 علوم پنجم

در هر یک از جا های زیر برای کاشتن یک گیاه و رشد مناسب آن چه راه‌ حل ‌ هایی پیشنهاد می‌کنید؟
✅ * جایی که خاک آن رُسِ زیادی دارد.
پاسخ: این خاک آب زیادی را در خود نگه می دارد. بنابراین گیاهانی در این خاک بهتر رشد می‌کنند که نیاز به آب بیشتری دارند. با کاهش تعداد دفعات آبیاری به این زمین، میتوان میزان رطوبت خاک را تنظیم کرد. با زیر و رو کردن خاک و در معرض هوا قرار گرفتن لایه‌ های زیرین خاک، همچنین با افزودن مقداری ماسه به این خاک میتوان آن را به خاک مناسبی تبدیل کرد و نیز میتوان مقداری از رطوبت آن را کم کرد.

✅ * جایی که خاک آن نسبتاً شور است.
پاسخ: در این نوع خاک‌ها باید گیاهان مقاوم کاشته شوند. همچنین میتوان با استفاده از مواد شیمیایی اصلاح کنند تا جدی از میزان شوری آن کم کرد.

✅ * جایی که بارندگی کم است.
پاسخ: کاشت گیاهانی که نیاز به آب کم‌تری دارند، بهتر است زیرا در این خاک بهتر رشد می‌کنند. البته میتوان با استفاده از آبیاری قطره‌ای در این زمین‌ها کمبود آب باران را جبران نمود. همچنین میتوان با افزودن خاک رس به خاک این زمین‌ها، توانایی خاک برای نگه داشتن رطوبت را بیش‌تر کرد.