معنی شعر نیایش فارسی هفتم

کلمات و شعر های درس نیایش فارسی هفتم

معنی شعر های فارسی هفتم

درس هفدهم :: نیایش

معنای لغات نیایش فارسی هفتم

خداوندا: ای خدا
/ به حق : سوگند به، قسم به
/ نیکمردان: جوانمردان، بزرگواران
/ احوال: (جمع حال) وضعیّت جسمی و روحی
/ نیک: خوب، نیکو
/ محروم: بیبهره، بینصیب
/ بوم: سرزمین، در این شعر به معنی بارگاه خداوند
/ زبانی ده ⇐ ده: بده
/ اسرار: )جمع سر( رازها
/روان: روح و جان
/ جوید: طلب کند
/ غفلت: فراموشی
/ به معنی ⇐ به: با، به وسیله ی
/ معنی: معنویّت، غیر مادّی
/ برفروزان: روشن کن
/جای آن هست: روا است، به جا است
/ گر: اگر
/ خوانم ⇐ بخوانم: صدا میزنم

معنی شعر نیایش فارسی هفتم

قالب شعر: مثنوی می باشد.

خواجوی کرمانی شاعر قرن هفتم و هشتم هجری قمری می باشد و از آثار او می توان به همای و همایون، گل و نوروز، روضهالانوار، کمال‌نامه و گوهرنامه اشاره کرد.

خداوندا، به حقِّ نیک مردان / که احوال بَدَم را نیک گردان
✅ معنی: خداوندا، به حق انسان های نیکوکار، حال بد من را نیز نیکو بگردان و وجودم را از بدی ها پاک کن.
💠آرایه ها و نکات زبانی : سه جمله / خداوند: منادا / حق نیک مردان: متمم / احوال بدم: مفعول / آرایه تکرار: نیک / آرایه تضاد: نیک و بد

مکن ما را از این درگاه، محروم / چو گنجشکان، مران ما را ازین بوم
✅ معنی:خدایا ما را از درگاه بندگیت محروم نکن، ما را مانند گنجشکان از این سرزمین دور نکن
💠آرایه ها و نکات زبانی : دو جمله / ما در هر دو مصرع: مفعول / این درگاه، این بوم: متمم / چو گنجشکان: تشبیه

زبانی ده که اسرار تو گوید / روانی ده که دیدار تو جوید
✅ معنی: خداوندا، به من زبانی بده که رازهای تو را بازگو کند و روح و جانی به من ببخش که وجود تو را درک کند و در طلب تو باشد.
💠آرایه ها و نکات زبانی : زبانی: مفعول / اسرار تو: مفعول / روانی: مفعول / دیدار تو: مفعول / تو: ضمیر گسسته

دلم در آتش غفلت مسوزان / به معنی، شمع جانم برفروزان
✅ معنی: خدایا بی‌خبری و ناآگاهی مانند آتش است، دل من را در این آتش نسوزان. (نگذار دچار غفلت شوم و تو را نشناسم). جان من را با نور حقیقت روشن کن.
💠آرایه ها و نکات زبانی : دلم: مفعول / آتش غفلت: متمم و اضافه ی تشبیهی / دل: مجاز از تمام وجود / شمع جان: مفعول و اضافه ی تشبیهی / معنی: متمم / دلم: ضمیر پیوسته / تشبیه: غفلت مانند آتش است ؛ جان مانند شمع است / مراعات نظیر: آتش، مسوزان، شمع، برفروزان

کنون، گر دست گیری، جای آن هست / که گر دستم نگیری، رفتم از دست
✅ معنی: اکنون به جاست که مرا کمک کنی؛ زیرا، اگر به من کمک نکنی، از بین میروم.
💠آرایه ها و نکات زبانی : دست در مصرع اول: مفعول / دستم در مصرع دوم: مفعول / حرف «م» دستم: ضمیر پیوسته / دست در مصرع دوم: متمم / آرایه تکرار: دست / از دست رفتن: کنایه از نابود شدن / دستگیری: کنایه از اینکه یاری کنی / آرایه تضاد: بین دست گیری و دست نگیری

مکن دورم ز نزدیکان درگاه / به راه آور مرا، کافتادم از راه
✅ معنی: من را از کسانی قرار بده که به تو نزدیک هستند. (از خود و افراد صالح و نیکوکاری که به تو نزدیک هستند و تو را اطاعت می‌کنند، دورم نکن) من را هدایت کن زیرا که گمراه شده‌ام و راه راست را نمی‌شناسم.
💠آرایه ها و نکات زبانی : دورم: ضمیر پیوسته و مفعول / نزدیکان درگاه: متمم / راه: متمم در مصراع دوم با حرف اضافه به و از / مرا: مفعول / آرایه تضاد: دور و نزدیک / آرایه تکرار: راه / به راه آوردن: کنایه از هدایت کردن به راه راست / از راه افتادن: کنایه از گم شدن و از راه دور ماندن

تو را خوانم به هر رازی که خوانم / تو را دانم به هر چیزی که دانم
✅ معنی: من در هر راز و نیازم فقط تو را ستایش می کنم، و در بین همه چیزها، تنها تو را به عنوان خدای بزرگ می شناسم.
💠آرایه ها و نکات زبانی : تو در مصرع اول و دوم: مفعول / هر رازی: متمم / هرچیزی: متمم / آرایه تکرار: خوانم / آرایه تکرار: دانم

 

 در قسمت زیر معنی ها به صورت خلاصه نوشته شده است تا دسترسی به آن راحت تر باشد! 

بیت اول: خدایا، تو را به انسانهای جوانمرد و بزرگوار قسم میدهم که وجودم را از بدیها پاک بگردان.

بیت دوم: ما را از درگاه خودت بینصیب نکن و مانند گنجشکان ما را از بارگاهت دور مکن.

بیت سوم: زبانی به من بده که رازهای تو را بازگو کند و روح و جانی بده که رسیدن به تو را طلب کند.

بیت چهارم: تمام وجودم را از غفلت و نادانی رها کن و با نور معنویت خودت، روح و جانم را روشن کن.

بیت پنجم: اکنون به جاست که )مرا( کمک کنی؛ زیرا، اگر به من کمک نکنی، از بین میروم.

بیت ششم: مرا از نزدیکان و دوستان درگاهت دور نکن. هدایتم کن که از راه رسیدن به تو، دور شدهام.

بیت هفتم: من در هر راز و سخنی فقط تو را صدا میزنم و در بین همهی چیزها تنها تو را به عنوان خدای بلند مرتبه میشناسم.

 

آرایه های نیایش فارسی هفتم

بد و نیک ⇐ تضاد
/ بیت دوم: چو گنجشکان ⇐ تشبیه
/ بیت چهارم: دل ⇐ مجاز از تمام وجود
/ آتش غفلت ⇐ اضافهی تشبیهی
/شمع جان ⇐ اضافهی تشبیهی
/ بیت پنجم: دستگیری ⇐ کنایه از کمک کردن
/ از دست رفتن ⇐ کنایه از نابود شدن
/ بیت ششم: دور و نزدیک ⇐ تضاد
/ به راه آوردن ⇐ کنایه از هدایت کردن به راه راست
/ از راه افتادن ⇐ کنایه از گم شدن و از راه دور ماندن

نکات دستوری نیایش فارسی هفتم

خداوند ⇐ منادا و »ا« ⇐ منادا
/ این درگاه ⇐ متمّم
/ گنجشکان ⇐ متمم (چو به معنی مانند: حرف اضافه)
/ »م« در »دلم« ⇐ مضاف الیه
/ دل (دلم) ⇐ مفعول
/ شمع ⇐ مفعول